Czym jest strefa pożarowa?

Kwestia ochrony przeciwpożarowej powinna być rozpatrywana już na etapie projektowania budynków. Strefa pożarowa stanowi niezwykle ważny element konstrukcji budynku, który w razie pożaru może decydować o życiu zagrożonych osób. W poniższym artykule omówimy, czym dokładnie jest strefa pożarowa oraz dlaczego prawidłowe wyznaczenie stref ma kluczowe znaczenie dla ochrony życia, zdrowia i mienia.

 

Strefa pożarowa 

Strefa pożarowa jest zdefiniowana jako część budynku lub wydzielony obszar, w którym w razie pożaru można skutecznie opanować i ograniczyć rozprzestrzenianie się ognia oraz dymu. Każda strefa pożarowa jest zaprojektowana z myślą o zapobieganiu przedostawania się pożaru na inne strefy zagrożenia pożarowego poprzez zastosowanie specjalnych przegrodzeń, ścian ogniowych, drzwi przeciwpożarowych oraz systemów wentylacji i oddymiania.

Podstawowe założenie to podział budynku lub terenu na mniejsze obszary, w których istnieje możliwość kontrolowania ognia, co znacznie ogranicza potencjalne straty i daje służbom ratunkowym czas na podjęcie działań.

Pełną definicję strefy pożarowej można znaleźć w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w § 226.

Przemyślane wyznaczenie stref pożarowych pomaga kontrolować pożar, ograniczając jego wpływ na inne części budynku lub sąsiednie obiekty. Warto pamiętać, że w przypadku obiektów takich jak hale produkcyjne, magazyny z materiałami łatwopalnymi czy budynki użyteczności publicznej, wydzielenie stref pożarowych jest nie tylko zalecane, ale także obowiązkowe. Strefy pożarowe są jednym z najważniejszych elementów systemu zabezpieczeń przeciwpożarowych i ich właściwe rozmieszczenie powinno być priorytetem na etapie projektowania i budowy obiektu.

 

Strefa pożarowa – sposoby zabezpieczenia 

W każdej strefie pożarowej powinny znaleźć się systemy ppoż., w tym różnego rodzaju zabezpieczenia, a często także systemy alarmowe. Pozwolą one powstrzymać ogień w zarodku, o ile zadbamy o zintegrowany system powiadamiania o zagrożeniu.

 

Zasady wyznaczania stref pożarowych

Projektując strefy zagrożenia pożarowego stosuje się przepisy i normy bezpieczeństwa przeciwpożarowego, które uwzględniają rodzaj budynku, jego przeznaczenie, liczbę użytkowników oraz potencjalne zagrożenia wynikające z rodzaju przechowywanych materiałów. Kluczowe zasady wyznaczania stref pożarowych to:

• Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej – przepisy określają maksymalną powierzchnię, jaką może mieć jedna strefa pożarowa, oraz sposób jej wydzielania w zależności od przeznaczenia budynku. Przykładowo, w budynkach mieszkalnych dopuszcza się mniejsze strefy zagrożenia pożarowego niż w obiektach przemysłowych, gdzie przebywa mniej ludzi, a większe znaczenie mają zabezpieczenia sprzętu i surowców.
• Konstrukcja i materiały przegrody – przegrody dzielące strefy pożarowe muszą mieć odpowiednią klasę odporności ogniowej, co oznacza, że powinny wytrzymać działanie ognia przez określony czas. Odporność ogniowa oznacza zarówno odporność mechaniczną, jak i szczelność, która zapobiega przedostawaniu się ognia i dymu do sąsiednich stref.
• Liczba i rozmieszczenie osób w budynku – w miejscach o dużej liczbie osób, takich jak centra handlowe, hale widowiskowe lub biura, projektowanie stref pożarowych powinno umożliwiać szybki dostęp do dróg ewakuacyjnych. Strefy zagrożenia pożarowego są projektowane w taki sposób, aby ich odległość od najbliższego wyjścia ewakuacyjnego była jak najkrótsza, a każdy korytarz ewakuacyjny oddzielony od siebie.
• Funkcja stref – strefy pożarowe wyznacza się zgodnie z funkcją i charakterem przestrzeni. W obiektach przemysłowych, gdzie przechowywane są materiały łatwopalne, stosuje się wydzielenie stref przechowalni i magazynów od części biurowej lub socjalnej. Podobnie w budynkach użyteczności publicznej strefy dla pacjentów (np. w szpitalach) są oddzielone od stref technicznych.

 

Odcięcia stref pożarowych

Ze względu na bezpieczeństwo pożarowe stosuje się odpowiedni podział budynków na strefy zagrożenia pożarowego. Służy do tego oddzielenie przeciwpożarowe w postaci wykonanych z materiałów niepalnych ścian i stropów lub określonej w przepisach wolnej przestrzeni między budynkami.

Odcięcie stref pożarowych polega na zastosowaniu odpowiednich przegrodzeń, takich jak ściany, drzwi, klapy, stropy oraz elementy wentylacyjne, które mają wysoką klasę odporności ogniowej. Dzięki temu, w razie pożaru, ogień i dym nie mogą przedostać się z jednej strefy do drugiej przez określony czas. Odcięcia są projektowane z uwzględnieniem norm przeciwpożarowych, które nakładają wymogi co do materiałów, konstrukcji oraz zastosowania specjalistycznych urządzeń.

Odcięcia stref pożarowych obejmują różnorodne rozwiązania techniczne, które muszą być dopasowane do rodzaju budynku, funkcji stref pożarowych oraz zagrożeń pożarowych.  Posiadają określoną klasę odporności ogniowej (np. EI 60, EI 120), która oznacza minimalny czas w minutach, przez jaki są w stanie wytrzymać działanie ognia. 

R – nośność ogniowa,

E – szczelność ogniowa,

I – izolacyjność ogniowa.

 

Najważniejsze z nich to:

• Ściany i stropy ogniowe – zazwyczaj wykonane z materiałów takich jak beton, cegła lub specjalne płyty ognioodporne. Ściany ogniowe posiadają określoną klasę odporności ogniowej (np. EI 60, EI 120), która oznacza czas, przez jaki ściana jest w stanie wytrzymać działanie ognia.
• Drzwi przeciwpożarowe – to kluczowy element odcięć między strefami pożarowymi. Montowane są w ścianach ogniowych oraz w miejscach, gdzie konieczne jest zamknięcie drogi przejścia pomiędzy strefami. Automatycznie zamykają się w momencie wykrycia pożaru. Mogą być wyposażone w specjalne uszczelki, które pęcznieją w wysokiej temperaturze i w ten sposób zapobiegają rozprzestrzenianiu ognia oraz dymu.
• Klapy przeciwpożarowe i oddymiające – przeciwpożarowe są montowane w kanałach wentylacyjnych i zamykają się automatycznie podczas pożaru, zapobiegając przenikaniu dymu oraz ognia przez system wentylacyjny. Z kolei klapy oddymiające pomagają odprowadzać dym na zewnątrz budynku, co zwiększa widoczność na drogach ewakuacyjnych i ułatwia oddychanie podczas ewakuacji.
• Systemy przesłon przeciwpożarowych – w niektórych obiektach, takich jak hale produkcyjne czy magazyny, stosuje się specjalne kurtyny przeciwpożarowe lub rolety, które zamykają się automatycznie w razie pożaru. Takie przesłony mogą być stosowane jako alternatywa dla ścian ogniowych w dużych przestrzeniach, gdzie podział ścianami byłby trudny lub niepraktyczny.

Odcięcia stref mogą być pionowe (między piętrami) oraz poziome (na jednym piętrze). Stropy ogniowe i podłogi z odpornością ogniową zapobiegają rozprzestrzenianiu się pożaru na inne kondygnacje. Przegrody poziome mogą być stosowane w rozległych halach i magazynach, aby odciąć ogień w określonych obszarach.

 

Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej

Dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej jest określana na podstawie klasyfikacji budynku, jego przeznaczenia oraz rodzaju użytkowania. W przypadku budynków mieszkalnych, obiektów użyteczności publicznej, czy zakładów przemysłowych, normy dotyczące maksymalnej powierzchni strefy pożarowej mogą się różnić.

W polskich przepisach budowlanych i przeciwpożarowych określone są maksymalne powierzchnie stref pożarowych, które nie mogą być przekraczane. Na przykład, w obiektach mieszkalnych wielorodzinnych maksymalna powierzchnia strefy pożarowej wynosi zazwyczaj 1 500 m², podczas gdy w obiektach przemysłowych może być to 2 500 m² lub więcej, w zależności od rodzaju działalności i przechowywanych materiałów.

W budynkach wielokondygnacyjnych, każda kondygnacja powinna być traktowana jako osobna strefa pożarowa, a jej powierzchnia nie powinna przekraczać ustalonych limitów. W przypadku budynków o dużych powierzchniach, na przykład halach produkcyjnych, strefy pożarowe można podzielić na mniejsze sekcje, co pozwala na lepszą kontrolę i szybszą ewakuację.

 

Podsumowanie

Podział budynku na strefy pożarowe jest jednym z fundamentów ochrony przeciwpożarowej, Dzięki wydzieleniu stref i zastosowaniu odpowiednich przegrodzeń oraz systemów przeciwpożarowych, istnieje możliwość kontrolowania rozprzestrzeniania się ognia, co zapewnia bezpieczeństwo mieszkańcom, pracownikom oraz wszystkim użytkownikom budynku. Strefy pożarowe są fundamentem skutecznej ochrony przeciwpożarowej, a ich prawidłowe wyznaczenie to inwestycja w bezpieczeństwo, która może zapobiec tragicznym skutkom pożaru.

 

Zobacz także: Przegląd gaśnic Warszawa oraz Klasyfikacja pożarowa budynków i stref pożarowych