Ogień jest jednym z podstawowych i najważniejszym żywiołem w naszym nowoczesnym życiu. Towarzyszy on nam od dziesiątków tysięcy lat, jednak na przestrzeni czasu nauczyliśmy się go kontrolować. Jednak czasami wyrywa się on z pod kontroli i niszczy wszystko na swojej drodze…

Historia tryskaczy

W 1723 roku, chemik Ambrose Godfrey opatentował w Londynie pierwszy system przeciwpożarowy. Technologia ta była jednocześnie bardzo prymitywna, system składał się z beczki wypełnionej woda, suchym proszkiem i ładunek wybuchowy składający się z cynowej puszki i prochu strzelniczego. Tak wiemy jak to brzmi. System wymyślony przez Ambrose Godfreya działał na zasadzie podpalenia lontu i ucieczki a więc najważniejszy był czas reakcji i kondycja fizyczna strażaka. Jednak Godfrey rozpoczął nową epokę gaszenia pożarów w zarodku, czego niestety zabrakło w Londynie w 1666 roku. Pod tą datą kryje się pożar w Londynie, który trwał aż 3 dni. Te 3 dni były jak piekło dla wszystkich londyńczyków. Pożoga strawiła 67% miasta.  Lecz wracając do wynalezienia pierwszego sposobu walki z ogniem, wynalazek Godfreya, już w 1729 roku, system ten z powodzeniem ugasił pierwsze pożary i cieszył się coraz większą popularnością, dzięki swojej skuteczności.

Lecz nowym największym problemem okazał się czas, dlatego wielu Londyńskich wynalazców i inżynierów, oprócz myślenia jak system przeciwpożarowy wymyślony przez Godfreya unowocześnić i usprawnić, zaczęli prowadzić prace nad systemem alarmowym, który miał w jak najszybszym czasie powiadomić strażaków i zmniejszyć czas reakcji. Za prekursora pierwszego systemu alarmowego uznaje się Johna Greena. Green w 1763 roku opatentował mechanizm składający się z mechanizmu zegara i sznurka, który zostawał spalony przez pożar przez co mechanizm się aktywował.

Następnym przełomem w gaszeniu oraz prewencji pożarów były hydranty opantentowane w 1797 roku. Były to hydranty grawitacyjne. Ich działanie polegało na układzie połączonych ze sobą rur i grawitacyjnego zbiornika z wodą.  W 1806 John Carey zmodyfikował hydranty grawitacyjne o prototyp zraszacza. Tym razem do systemu beczek i rurek z wodą dołączono metalowe np. cynowe sitko dla rozproszenia strumienia wody. System zaczynał działać gdy spalił się sznurek, który uruchamiał dźwignię zaworu, który puszczał wodę.

W 1809 roku Colonel W. Congreve opatentował ulepszony i  zmodyfikowany system opracowany przez Johna Careya. Congreve dodał między innymi takie elementy jak perforowany sufit, odcinki perforowane czy urządzenie o spłaszczonych i wydłużonych otworach, które przypominają współczesne tryskacze przyścienne.

Pierwszy taki system został zastosowany w Teatrze Królewskim w Londynie w 1812 roku. W skrócie był to podziemny, duży zbiornik wody o pojemności 95 m³,  utrzymywany pod ciśnieniem za pomocą sprężarki, z którego wychodziła rura doprowadzająca wodę pod ciśnieniem do budynku. Aby być pewnym ciągłości dostawy wody, władze Teatru Królewskiego podpisali porozumienie z władzami miejskiego wodociągu. Stacja pomp, po otrzymaniu sygnału awaryjnego uruchamiała pompy napędzane silnikiem parowym. W porozumieniu było zawarte że czas, w który woda ma być dostarczona ze stacji wodociągów do zbiorników, ma zająć do 20 minut. Manualnie sterowane – system kurków zaworów kranowych- zapewniało zasilanie w wodę rury które miały zdecydowanie mniejszy przekrój, ale dzięki temu utrzymywały odpowiednie ciśnienie tej wody tak aby w razie pożaru była ona wystarczająca do ugaszenia pożaru. System ten był zamontowany wbudynku Teatru Królewskiego w Londynie. Był to pierwszy opatentowany i zaimplementowany system przeciwpożarowy pod ciśnieniem.

Kolejnym skokiem w technologii okazał się rok 1852, William MacBoy of Woolwich opatentował bardzo przełomowy system gaśniczy używany również na statkach, a nie jak do tej pory tylko na lądzie. Było jednak bardzo kosztowne i skomplikowane. 1874 rozwiązanie opatentowane przez Henry’ego Parmellee’a wykazało większą skuteczność od proponowanej przez MacBoya ochrony. W tym samym roku Parmellee złożył patent na swój tryskacz Parmellee nr.1, który został zainstalowany w fabryce fortepianów. Tryskacz numer 4, opatentowany w 1878 roku,  był już wyposażony w obracającą się turbinkę zwiększającą zasięg i zmniejszającą użycie wody potrzebnej do ugaszenia ognia.

W 1882 roku Parmellee i Grinnell podpisali porozumienie i od tego czasu razem projektowali systemy. Do 1883 roku w użyciu było już 200 000 tryskaczy Parmellee, głównie w młynach. W latach 1877-82 zarejestrowno 19 pożarów ugaszony przez system Parmellee’a.

Firmy ubezpieczeniowe zaczeły dostrzegać potenciał kryjący się w zraszaczach i pierwszy zraszacz zainstalowany w fabryce gumy w Edynburgu.

Od 1882 r. do 1888 r. powstało wiele modyfikacji zraszacza Grinnell’a.

• 1882 r. zraszacz typu A; Wykorzystanie diafragmy do uszczelnienia tryskaczy.
• 1884 r. zraszacz typu B; Dysk zamka był cieńszy, a cynę zastąpiono ołowiem.
• 1886 r. zraszacz typu C; Był to już inny projekt zraszacza, a nie modyfikacja poprzedniego modelu.
• 1888 r. zraszacz typu C został unowocześniony, wersja ta została uznana za ostateczną,

 

W 1885 roku John Wormalod z TMFICL, spisał pierwsze zasady projektowania instalacji przeciwpożarowych. Wytyczne dotyczyły różnych systemów dostępnych w tamtych czasach na rynku oraz przeprowadzania testów skuteczności. 1887 przyniósł pierwsze zasady montażu systemów tryskaczowych wydanych przez TMFICL w Anglii oraz US.

Przełomowy rok 1896 w którym powstało The National Fire Protection Association. Celem tej organizacji było ujednolicenie zasad instalacji systemów. Powstałe wtedy zasady są do dzisiaj stosowanymi wytycznymi znanymi jako NFPA Code 13 Instalation od Sprinkeler Systems

W Polsce, ze względu na trudne czasy z powodów rozbiorów i wojen, historia rozwoju urządzeń tryskaczy rozpoczęła się znacznie później. Książka Józefa Tuliszkowskiego pt. Taktyka pożarowa została wydana w 1919 roku.

Na podstawie “Projektowanie instalacji tryskaczowych. Agnieszka Malesińska.

Skontaktuj się z nami!